Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), Yeşil Mutabakat’a uyum sürecinde ihracatçı firmalara sunduğu hizmetlere bir yenisini daha ekledi. Firmalar, TİM tarafından yaklaşık bir yıllık çalışmanın sonucunda geliştirilen GreenTİM Platformu aracılığıyla kurumsal karbon ayak izini ücretsiz olarak hesaplayıp raporlayabilecekler.
Yapay zeka destekli platform sayesinde ihracatçılar toplamda yaklaşık 500 milyon dolarlık tasarruf sağlayacak. GreenTİM Platformu’nun tanıtımı TİM Başkanı Mustafa Gültepe ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal’ın katıldığı toplantıyla yapıldı. Mustafa Gültepe konuşmasında, Avrupa Birliği’nin (AB) Türkiye için en büyük ve alternatifsiz pazar olduğunun altını çizdi. Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 41’ini AB ülkelerine yaptığını bildiren Gültepe, şöyle devam etti: “AB pazarında bizi büyük bir sınav bekliyor. Yeşil Mutabakat’a uyum konusundaki kararlılığımız ve hızımız sınavdaki başarımızda belirleyici olacak.
İlk aşamada karşımıza çıkacak başlıklardan birini Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) oluşturuyor. Bu düzenlemeye uymayan ihracatçılar AB pazarına ürün gönderdiklerinde ek maliyetlere katlanmak durumunda kalacaklar. Dolayısıyla rekabet gücümüzü korumak ve artırmak için Yeşil Mutabakat’a uyum sağlamaktan başka çıkar yolumuz yok.
SKDM kapsamında demir-çelik, çimento, alüminyum, gübre ve elektrik sektörleri özelinde raporlama süreci geçen yıl başlatıldı. AB’ye yıllık yaklaşık 10 milyar dolarlık ihracat yapan bu beş sektörümüz için 2026’dan itibaren karbon vergisi devreye girecek. İhracatçılarımızın yüzde 21’i uygulamadan doğrudan etkilenecek. Eğer gerekli hazırlıkları tamamlayamazsak 2027’de 138 milyon euro karbon vergisi ödemek zorunda kalacağız. 2032’de ise maliyet 2,5 milyar euro’yaçıkacak.”
32 bin ihracatçıya öncelik verilecek
Gültepe, şunları söyledi: “GreenTİM, yaklaşık bir yıldır devam eden titiz bir çalışmanın sonunda ortaya çıkan yapay zeka destekli bir sürdürülebilirlik platformu. Her ölçekteki firma platformumuzda kurumsal karbon ayak izini hesaplayabilecek, raporlayacak ve gerekirse azaltılmasını kolaylaştıracak. Firmalar, yoğun emek gerektiren.
150 bin ihracatçımızın karbon ayak izini GreenTİM Platformunda hesapladığımızda yaklaşık 500 milyon dolarlık bir tasarruf sağlayacağız. Hem sürdürülebilirliği hem de israfın önlenmesini konuştuğumuz bir dönemde bu ölçekte bir tasarrufun çok anlamlı olduğunu düşünüyorum. GreenTİM’de önceliği karbon düzenlemesinden doğrudan etkilenecek 32 bin firmamıza vereceğiz.”
“İhracatta sürdürülebilirlik önemli bir enstrüman”
TÜBİTAK Başkanı Başkanı Prof. Dr. Hasan Mandal da ihracat artışında sürdürülebilirliğin sağlanmasının öneminin altını çizdi. Yeşil dönüşümün çok boyutlu ele alınması gerektiğini vurgulayan Mandal, şöyle devam etti: “TÜBİTAK olarak ilk kez Dünya Bankası’yla çalışıyoruz.
Teklif de kendilerinden geldi. Dünya Bankası geleneksel bir destekten ziyade, daha iddialı hedeflere destek vermek istedi. Çünkü bu kompleks problemi çözümü tecrübeyle, kazanımlarla çözmek mümkün değil. Yeni bir bakış açısına, bilimsel temelli bir bakış açısına ihtiyaç olduğunu çok net bir şekilde görebiliyoruz. Bizim açımızdan Dünya Bankası ile yaptığımız işbirliğindeki rakamın büyüklüğü önemli değil. Enstrümanlar ve araçlar bizim açımızdan kritik, üç tane araç üzerine birlikte çalışıyoruz.”
KOBİ’lere yüzde 90 hibe desteği
GreenTİM Platformu’nun dijital altyapısını AB fonlarıyla güçlendireceklerini anlatan Mustafa Gültepe, “Yakın zamanda GreenTİM’e ürün karbon ayak izi ve su ayak izi hesaplama modüllerini de ekleyeceğiz. Platformdan elde edilen raporlar ışığında karbon emisyonlarını azaltmaları için şirketlerimize mentorluk desteği vereceğiz. 12 ilden 66 KOBİ ve 98 mentor başvurusu aldık. KOBİ’leri sürdürülebilirlik alanında uzman mentorlarla eşleştireceğiz. Böylece KOBİ’lerimiz, GreenTİM Platformu’nu kullanarak yeşil dönüşüm konusunda mevcut durumlarını belirleyecekler. TÜBİTAK, program kapsamında KOBİ’lere, yüzde 90 oranında hibe desteği sağlayacak” dedi.
